JU-JITSU - łagodna sztuka walki. Pierwszy człon  JU oznacza dosłownie łagodność. Jednak znaczenie tego słowa ma bardzo głęboki wymiar, niesie ze sobą o wiele głębsze treści niż może się wydawać na pierwszy rzut oka. Słowo JU-JITSU - oznaczające w języku japońskim „łagodną sztukę" - należy rozumieć jako specyficzną umiejętność lub charakterystyczną sztukę ustępowania przed brutalną i przeważającą siłą przeciwnika, aby w ten sposób łatwiej i „łagodniej" pokonać go w obronie. Znajduje to zastosowanie zwłaszcza w nierównej walce z przeciwnikiem silniejszym fizycznie lub uzbrojonym. Umiejętność zejścia z linii ataku oznacza nie tylko możliwość uniknięcia bezpośredniej konfrontacji z przeważającą siłą napastnika, ale także obrócenia jej przeciw niemu samemu. Dzięki temu adept JU-JITSU nie naraża się na skutki działania siły przeciwnika, a umiejętnie ją wykorzystując, sam oszczędza własne zasoby energii. W sferze psychicznej ta łagodność to dla nie przede wszystkim walka bez walki. Wielki sukcesem jest zakończyć spór, konflikt bez użycia siły fizycznej, posługując się jedynie siłą swojego intelektu osiągając kompromis lub przyswojenie i uszanowanie racji  przeciwnika. W sferze fizycznej JU przybiera znaczenie miękkości, naginania się. To umiejętność przystosowania się do przeciwnika. Można tez rozumieć to poprzez „kto nie stawia oporu”. Zatem w sferze fizycznej JU określa drogę, metodę i sens całej sztuki walki. Wszystkie te terminy określające JU czyli miękkość, przystosowanie się i inne wspomniane wcześniej to swoiste drogowskazy wyznaczające kierunek w którym ćwiczący powinien podążać aby starać się pojąć we właściwy sposób to co niesie ze sobą  JU-JITSU.

Drugi człon w nazwie JITSU to przede wszystkim sztuka lecz wymiar znaczenia jest również duży. Jitsu to określenie umiejętności, sposobu i środków. To także biegłość w wykonywaniu czynności, opanowanie czegoś do perfekcji. Określa doskonałość we współdziałaniu umysłu i ciała. Skuteczność technik JU-JITSU w warunkach realnego zagrożenia oraz zachowanie szczególnych walorów etycznych tej sztuki wymagają przestrzegania trzech kardynalnych zasad, którym podporządkowuje się cały system nauczania.

Zasada pierwsza - ustąp, aby zwyciężyć - wywodzi się prawdopodobnie z chińskiej zasady "burza łamie dęby, a trzciną tylko kołysze". Zastosowanie tej zasady pozwala pokonać znacznie silniejszego i cięższego przeciwnika, któremu nie można się bezpośrednio przeciwstawić. Polega ona na zejściu z linii ataku poprzez szybki obrót ciała oraz wykonaniu rzutu lub dźwigni przy wykorzystaniu ruchu napastnika.

Zasada druga - maksimum skuteczności przy minimum wysiłku - zwraca uwagę, że JU-JITSU to nie tylko potęga rzutów i dźwigni, a stosowanie tej formy obrony, zwłaszcza wobec wielu napastników, może prowadzić do szybkiego wyczerpania. Obrona efektywna powinna polegać na wykorzystaniu w walce tzw. punktów witalnych, a zatem technik uderzeń i ucisków w miejsca wrażliwe na ciele. Techniki te uczone są zwykle na dalszym etapie szkolenia, gdyż wymagają znajomości anatomii człowieka.

Zasada trzecia - przez czynienie sobie dobra nawzajem do dobra ogólnego - została sformułowana przez Jigoro Kano. Dobrze przygotowany adept JU-JITSU może kontrolować poziom bólu, jaki odczuwa przeciwnik na skutek stosowanych technik, nie powodując jednak jego kontuzji. Jeżeli wymaga tego sytuacja, a zwłaszcza wobec bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia, może także stosować techniki niebezpieczne, które uniemożliwią przeciwnikowi kontynuowanie ataku. Dobry poziom wyszkolenia da mu możliwość  wyboru technik i swobodnego łączenia ich w kombinacje obronne, a tym samym stworzy szansę stosowania form obrony współmiernych do zagrożenia.

Wraz z upływem czasu i doświadczeniem, adept JU-JITSU rozwinie pewność siebie, a równocześnie nauczy się pokory. Stanie się bardziej cierpliwy, tolerancyjny i zdolny do lepszego zrozumienia innych. Rozwijając samokontrolę nauczy się panować nad własnym strachem i górować siłą psychiki nad potencjalnym przeciwnikiem.  Znając swoje możliwości nie będzie odczuwał potrzeby udowadniania sobie i innym swojej siły i doskonałości.  W konsekwencji będzie unikał wyzwań do walki podejmując ją wyłącznie w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia, którego nie da się uniknąć w inny sposób. Istota prezentowanych zasad daje się też łatwo zinterpretować przez szersze wytłumaczenie samej nazwy sztuki.

 „Łagodność" w szlachetnej sztuce samoobrony JU-JITSU przejawia się również w dążeniu do stosowania możliwie łagodnych sposobów obrony, nie powodujących uszkodzeń ciała, z wyjątkiem sytuacji gdy napastnik jest szczególnie agresywny, brutalny i w sposób zdecydowany zagraża naszemu zdrowiu lub życiu. Do zastosowania łagodnej obrony przed niektórymi rodzajami ataku najbardziej przydatne są właśnie dźwignie na stawy i uciski w miejsca wrażliwe. Techniki te są w zasadzie bezpieczne (oczywiście jeśli nie przekroczy się odpowiedniej granicy naciskania), a zarazem skuteczne w działaniu. Racjonalnie stosowane nie powodują  trwałych obrażeń i okaleczeń ciała, a jedynie przez wystąpienie chwilowego bólu zmuszają napastnika do zaniechania ataku lub czasowo obezwładniają go. Silniejsze uderzenia, stosowane według atemi-waza są z kolei niebezpieczne dla zdrowia. Dlatego w samoobronie - zgodnie z jej szlachetnymi założeniami - stosuje się je tylko w wyjątkowych wypadkach zagrożenia zdrowia lub życia.

Jak wynika z tych rozważań, szerokie pojęcie JU - miękki, łagodny zawiera w sobie bezpośrednio istotę dwóch pierwszych zasad Ju-Jitsu, a jednocześnie stanowi idealny pomost do szerszej interpretacji zasady trzeciej. Zatem Ju-Jitsu to realna walka traktowana jako sztuka walki która kultywuje tradycję i filozofię dawnej samurajskiej walki wręcz.

Autor: Przemysław Kaczmarek (1 KYU Ju-Jitsu), SAMURAJ Konin